بیست و هفتمین روز از ماه رجب برای مسلمانان و بشریت عالم هستی، عید بزرگی است چراکه در این روز حضرت محمد مصطفی (ص) به پیامبری خاتم برگزیده شد و عالم را از تاریکی جهل و خودپرستی به روشنایی ایمان و معرفت الهی راهبری کرد.
27 رجب محمدامین(ص) که بهتصریح قرآن کریم امی و برای خلوت با معبود و معشوق خود به غار حرا رفته بود، با عنوان رسولالله و پیامبر خاتم قدم از غار بیرون نهاده و سنگریزههای زیر قدمهایش همصدای بیعتشان با فرستاده خداوند را در گوش تاریخ ثبت و ضبط میکنند.
به بهانه این عید بزرگ به سراغ حجتالاسلام جواد حیدری رفتهایم تا پیرامون دین حضرت محمد (ص) قبل از بعثت سوالاتی مطرح کنیم.
روح دین در هر عصر و زمان، تسلیم در برابر حق است
استاد حوزه و دانشگاه در ابتدا ابراز داشت: قرآن کریم تصریح میفرماید «تنها دین نزد پروردگار، اسلام است» و معنای اسلام، تسلیم در برابر فرمان خداوند است و نکته دوم در این رابطه این است که روح دین در هر عصر و زمان چیزی جز تسلیم در برابر حق نبوده و نخواهد بود و این مساله نسخ ناپذیر است و تفاوت در شریعتها است.
وی با تشریح معنای شریعت ادامه داد: شریعت برنامههای عملی است که توسط پیامبران مختلف بیانشده، همانطور که پروردگار عالم در «آیه 18 سوره مبارکه جاثیه» به پیامبر اسلام میفرماید: سپس تو را بر شریعت و آیین حقّی قراردادیم؛ از آن پیروی کن و از هوسهای کسانی که آگاهی ندارند پیروی مکن.
حیدری خاطرنشان کرد: با توجه به مطالب فوق روشن میشود، دین حضرت محمد (ص)، اسلام بوده اما اینکه از چه شریعتی تبعیت میکردند باید بررسی شود که با توجه به مسلم و قطعی بودن بالا و والاتر بودن مقام حضرت رسول بر همه پیامبران و همچنین مطالبی که از روایات حضرات معصومان (ع) استفاده میشود، به این نتیجه میرسیم که ایشان، وظایف خود را، به صورتهای گوناگون مانند الهامهای قلبی، تحدیث (سخن گفتن با فرشته) و رویاهای صادق دریافت کرده و شریعت مخصوص به خود را داشتهاند.
ارتباط با جهان غیب پیامبر قبل از بعثت
کارشناس مجموعه فرهنگی ندای شیعه بابیان روایتی از امیرالمومنین تصریح کرد: حضرت علی (ع) در این رابطه میفرماید «از روزی که پیامبر از شیر گرفته شد خدا او را با بزرگترین فرشته قرین و همراه ساخت تا بهوسیله آن فرشته، بزرگواریها را بپیماید و به نیکوترین اخلاق، آراسته گردد» و بنابراین حضرت قبل از بعثت، مراحلی از نبوت را دارا بوده و با جهان غیب بهگونهای ارتباط داشته است، همانطور که حضرت یحیی و حضرت عیسی (ع) در دوران کودکی به مقام نبوت رسیده و با جهان غیب ارتباط داشتهاند، آنگاه در چهلسالگی به مقام رسالت و ابلاغ و اظهار پیام خدا به مردم برانگیخته میشود.
حکمت بعثت انبیا ازجمله سوالاتی است که همواره ذهن آدمی را به خود مشغول کرده و به دلیل اهمیت این موضوع حجت السلام حیدری به تبیین این مساله پرداخته و اظهار میکند: یکی از حکمتهای بعثت انبیا، تعلیم راه عبادت و بندگی خدا است، چراکه همه انبیاء مردم را دعوت به بندگی حضرت حق میکردند و همچنین راه و روش این امر را به مردم میآموختند، قرآن کریم از زبان حضرت نوح خطاب به قومش، میفرماید «که خدا را پرستش کنید و از مخالفت او بپرهیزید و مرا اطاعت کنید»
گنجهای عقل انسان
کارشناس مجموعه فرهنگی ندای شیعه بیرون آوردن گنجهای عقل انسان را از دیگر حکمتهای بعثت انبیا دانسته و تاکید میکند: عقل انسان به خاطر تاثیرپذیری از محیط و تربیتهای ناصحیح دچار حجابهایی میشود که مانع تشخیص حق از باطل میشود و پیامبران الهی با آموزههای وحیانی، این حجابها را کنار میزنند و امام علی (ع) میفرماید «پس خداوند رسولانش را برانگیخت و پیامبرانش را به دنبال هم بهسوی آنان گسیل داشت، تا ادای عهد فطرت الهی را از مردم بخواهند و نعمتهای فراموششده او را به یادشان آرند و با ارائه دلایل بر آنان اتمامحجت کنند و نیروهای پنهان عقول آنان را برانگیزانند»
استاد حوزه و دانشگاه بیان حق و باطل و همچنین مصالح و مفاسد را هم از فلسفههای مبعوث شدن پیامبران میداند و بیان میکند:: قران کریم در «سوره مبارکه بقره آیه 213» میفرماید «پیامبران را برانگیخت؛ تا مردم را بشارت و بیم دهند و کتاب آسمانی، که بهسوی حق دعوت میکرد، با آنها نازل نمود تا میان مردم، در آنچه اختلاف داشتند، داوری کند» و همچنین پیامبران الهی آمدند تا آنچه صلاح و سداد بندگان برای رسیدن به مقصود است و آنچه باعث سخط و خشم صانع و خالق میشود را تبیین کنند.
حیدری در پایان گفت: مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی نقل میکند «منصور بن حازم میگوید: به امام صادق (ع)، گفتم: بهراستی خدا اجل و اکرم است از اینکه بهوسیله خلقش شناخته شود بلکه خلق بهوسیله خدا شناخته شوند؛ فرمود: درست گفتی، گفتم: کسی که میداند برایش پروردگاری است، باید بداند که این پروردگار خشنودی و خشمی دارد و خشنودی و خشمِ او فهمیده نشود جز به وحی یا بهوسیله رسول»
به نظر میرسد در این روزگاری که بیعدالتی و زور و زر در جهان حکمرانی میکند و مستکبران بر گرده مستضعفان به دنبال شهوات خود میتازند، راه نجات انسان از ظلم و البته جهالت، حرکت بهسوی پروردگار است که این مهم جز با چراغ راه نبوت و حرکت در مسیر سیر الی الله میسر نخواهد بود و امید است انسان خسته و دلسرد از مکاتب و جهانبینیهای مادی گرایانه شرق و غرب، به صراط مستقیم برگردد و شادی حرکت درراه خدا را بچشد.