کهن ترین قنات جهان طرح گردشگری مصوب ندارد
عصر روز جمعه ۲۴ تیرماه بود که خبر ثبت جهانی قنات های ایران با محوریت قنات قصبه گناباد نور امیدی را به دل مردم گناباد و حتی گردشگری خراسان رضوی تاباند. در این روز مردم گناباد به خیابان ها و به خصوص پارک آبی قنات قصبه آمدند و این اتفاق را برای این شهرستان مبارک دانستند.
به گزارش تابناک رضوی،علیرضا شناسایی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنابادگفت: برای برگزاری جشن ملی قنات های ایران، متولیان در گناباد از چند ماه پیش کار را شروع کرده و برای اجرای این مراسم در ۱۴ بهمن ماه جاری آمادگی کامل را داریم.
وی افزود: با توجه به تغییرات در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باید هماهنگی های بیشتری صورت گیرد اما این در حالی است که برای برگزاری این جشن تاکنون بودجه ای تخصیص نیافته است.
با توجه به خطر ریزش خاک در اثر رفت و آمد و ایجاد صدا در داخل تونل قنات درب آن به صورت موقت بسته شده استشناسایی در خصوص بسته بودن درب ورودی قنات قصبه نیز خاطر نشان کرد: با توجه به خطر ریزش خاک در اثر رفت و آمد و ایجاد صدا در داخل تونل قنات درب آن به صورت موقت بسته شده که برای استحکام بخشی قنات قصبه بودجه ای در حدود ۵۰۰ میلیون تومان مورد نیاز است و برای این مهم باید نهادهای دیگر مانند جهاد کشاورزی نیز مشارکت نمایند.
وی اضافه کرد: برای حضور مردم می توان از یک طرح موقت استفاده کرد تا گردشگران از بازدید این اثر جهانی محروم نشوند که البته اجرای این طرح نیز نیاز به مصوبه شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دارد.
یکی از مشکلات قنات قصبه گناباد مالکیت آب است
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد با اشاره به برخی اقدامات صورت گرفته برای این اثر جهانی گفت: قنات قصبه در حال حاضر دارای مشکلاتی است که در حال رفع آن ها هستیم.
وی یکی از مشکلات قنات قصبه را مالکیت آب دانست و افزود: مقداری از مالکیت آب قنات برعهده اداره اوقاف و امور خیریه است و تعدادی از سهم آب با آستان قدس رضوی و مابقی آن نیز مالکان شخصی دارد که برای اجرای هر برنامه ای جلب رضایت آن ها مشکل است.
شناسایی خاطر نشان کرد: با توجه به قدمت قنات قصبه و نوع خاک منطقه در برخی از نقاط ریزش صورت گرفته و نقاطی از آن نیز نیاز به لایه روبی دارد که اداره جهاد کشاورزی باید در این حوزه اقدامات اساسی صورت دهد تا در آینده شاهد مشکلات حادتری نباشیم.
طرح گردشگری قنات قصبه باید بر اساس احیای عناصر وابسته به آن مانند آب انبارها، کوچه باغ ها، یخدان ها و آسیاب ها با همان شکل سنتی و معرفی فرهنگ و فن آوری آب به نسل امروز طراحی شودشناسایی ساخت و ساز هایی مانند مرغداری ها در حریم قنات را یکی دیگر از مشکلات این قنات جهانی دانست و بیان کرد: متاسفانه شاهد ساخت ساختمان هایی در مسیر قنات می باشیم که این ها ترکیب زیبای کوچه باغ های منتهی به قنات را دست خوش تغییرات می کند که با شهرداری و دیگر ارگان ها نیز مذاکراتی انجام شده که جلوی این ساخت و ساز ها گرفته شود.
وی به درخواست های زیاد برای بازدید از قنات و سفر گردشگران خارجی برای دیدن این شگفتی به گناباد اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلات اساسی قنات قصبه گناباد نبود یک طرح مصوب گردشگری است که بتوان براساس آن زیرساخت های مورد نیاز را احداث کرد که البته طرح مطالعاتی آن نیز نیازمند اعتبارات استانی و ملی است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد اظهار کرد: طرح گردشگری قنات قصبه باید در بیرون از فضای داخلی قنات پیش بینی شود و این برداشت اشتباهی است که قنات فقط همان مسیر آب است.
وی تصریح کرد: طرح گردشگری قنات قصبه باید بر اساس احیای عناصر وابسته به آن مانند آب انبارها، کوچه باغ ها، یخدان ها و آسیاب ها با همان شکل سنتی و معرفی فرهنگ و فن آوری آب به نسل امروز طراحی شود.
شناسایی گفت: برای مدیرت قنات جهانی قصبه و نگهداری آن ثبت شرکت توسعه گردشگری قنات با حضور نهادهای مختلف و خود مردم امری ضروری است.
اهمیت قنات قصبه از مرزهای کشورمان فراتر رفته است
در همین رابطه ابوالقاسم شفیعی، عضو شورای اسلامی شهر گنابادگفت: کارکرد قنات قصبه از موضوع آب وکشاورزی فراتر رفته وبه نظر می رسد کارکردهای چندگانه باعث پیچدگی مدیریت قنات درابعادمختلف آن شده است.
کارکردهای چندگانه باعث پیچدگی مدیریت قنات درابعادمختلف آن شده است وی افزود: با شرایط فعلی و خشکسالی های متوالی منطقه شرق کشور بحث آب و قنات ها به یک بحث فراملی تبدیل شده است. در حال حاضر قطره قطره آب مهم است و باید با برنامه ریزی هر چه بهتر مصرف شود و ما باید قنات قصبه و آب با این کیفیت بالا که در گوشه کویر واقع شده را قدر بدانیم.
عضو شورای اسلامی شهر گناباد ادامه داد: قنات قصبه گناباد با آب دهی بالا و ثبت جهانی شدن یکی از همین قنات ها می باشد که همه جهانیان را متوجه خود کرده است.
وی خاطرنشان کرد: از قنات قصبه نباید فقط برداشت کشاورزی شود و گناباد آمادگی بهره برداری های بهتر از این سازه عجیب دست بشر را دارد و تنها نیاز امروز آن متعهد کردن دستگاه ها و مدیریت واحد آن است.
شفیعی تصریح کرد: باتوجه به ثبت جهانی قنات وتوسعه کارکردهای آن به ویژه صنعت گردشگری، کارکرد قنات قصبه از موضوع آب وکشاورزی فراتر رفته و به نظرمی رسد کارکردهای چندگانه باعث پیچدگی مدیریت قنات درابعاد مختلف می شود، که این امر مستلزم نگرش سیستمی وجامع است و به این منظور هماهنگی دستگاه های مرتبط اهمیت پیدا می کند.
وی افزود: آنچه مسلم است کارکردهای متفاوت با کارکرد اصلی قنات مانند گردشگری ممکن است نیازمند تغییر در کاربری و مداخله باشد، لذا توجه به همه جوانب و آینده نگری دراین خصوص ضرورت دارد.
عضو شورای اسلامی شهر گناباد با بیان این که مسائلی مانندحوزه آب خیز قنات، حفظ سازه، بهره وری آب، رژیم حقوقی ومالکیت قنات باید دربوته کار کارشناسی دقیق قرارگیرد، افزود: مسئولان استانی و شهرستانی به قنات قصبه باید نگاه ویژه ای داشته باشند و همکاری سیستمی دستگاه های مختلف در یک طرح منسجم در دستور کار قرار گیرد.
حراست و نگهداری از سازه های آبی با توجه به خشکسالی و کمبود منابع آبی در مناطق کویری از اهمیت بالایی برخوردار است و مولفه های تاریخی نیز می تواند به عامل دیگری برای توجه بیشتر به قنات ها تبدیل شود.
