برای بیشتر مردم شمال ایران این جاده از لحاظ افزایش توریستهای داخلی به سمت مازندران بسیار حائز اهمیت است. مشاهده میدانی بازارنیوز نشان میدهد که بسیار از مردم از چندین سال قبل با امید اینکه این جاده افتتاح شود اقدام به سرمایه گزاری در زمینهای مسیر این جاده کردهاند اما همچنان خبری از افتتاح آن نیست و حتی هر مقدار که این پروژه به جلو میرود با مشکلات جدیدتری مواجه میشود. یکی از بومیها به خبرنگار بازارنیوز گفت پدر من چندین سال است که یک تکه زمین در یکی از دههای اطراف خریده است و بعد گذشت چندین سال همواره در مقابل فروش آن مقاومت کرده زیرا انتظار دارد که با افتتاح این مسیر و بالا رفتن قیمت زمین سودهای بیشتری را کسب کند.
فازهای گوناگون
قطعه یک آزادراه از تقاطع بزرگراه آزادگان و شهید همت شروع و با عبور از مناطق کن، سولقان، امامزادده عقیل به سهراهی شهرستانک میرسد. افتتاح این قطعه مسیر فعلی را ۶۰ کیلومتر کوتاهتر میکند. احداث و تکمیل این مسیر در اولویت دولت قرار داشت اما به مرور زمان به تعویق افتاده است. در ابتدا قرار بود که یک شرکت چینی احداث این مسیر را به عهده داشت و حتی مقداری از پروژه را به پیش برده بود اما بنابر گفته حسن احد نوری معاون ساخت و ساز آزادراههای کشور به همکاری بنیاد مستضعفان در این پروژه اشاره کرده و گفته است پس از فاینانس ۷۰ میلیون دلاری چین ، کار را به پیمانکاران داخلی میسپاریم و آزادراه تهران- شمال توسط مهندسان ایرانی ها ساخته خواهد شد.
به هر حال به نظر میرسد که شرکت چینی به دلیل تاخیرات زیاد در پروژه و مسائل مالی از ادامه همکاری با ایران سرباز زده است.
قطعه دوم آزادراه تهران شمال حد فاصل آب شهرستانک و پل زنگوله به طول ۲۵ کیلومتر است و با اجرای این سیاست طول مسیر کرج چالوس حدود ۵ کیلومتر کوتاهتر خواهد شد. این بخش در حال مطالعه و سنجش است و به نظر میرسد تا اطلاع ثانوی نمیتوان انتظار داشت که این قطعه افتتاح شود.
قطعه سوم این مسیر ارتباط حد فاصل پل زنگوله تا مرزن آباد است و طول تقریبی ۴۶ کیلومتری دارد. اما در این منطقه نیز تا به حال هیچ گونه اقدامی صورت نگرفته است.
قطعه چهارم آزادراه حد فاصل مرزن آباد تا چالوس است و با طول ۲۰ کیلومتر در دولت دهم به افتتاح رسیده است.
مشکلات محیط زیستی
آنچه بیشتر از همه ساخت این بزرگراه را با مشکل مواجه کرده است فقدان مطالعات زیست محیطی در مسیر این بزرگراه بوده است و کارشناسان محیطزیست میگویند که مطالعات جامع ارزیابی محیط زیستی به خوبی انجام نشده است. میری مجری طرح در آبان سال ۱۳۷۶ گفت: ۳۲ کیلومتر آزادراه از منطقه کن و سولقان میگذرد و بقیه در امتداد جاده چالوس از میان کوهها و ناهمواریها عبور میکند که سنگ لاخی و فاقد درخت است و فقط ۱۰ کیلومتر آن از میان جنگلهای شمال میگذرد.
در این بین مدیرکل وقت اداره محیط زیست مازندران در خرداد سال ۷۸ گفت که این آزادراه دقیقا از قلب منطقه حفاظت شده البرز شمالی و البرز جنوبی میگذرد و مهمترین اثرات تخریبی این آزادراه بر محیط زیست است که با احداث تونلها خود را عیان میکند.
در این مورد همچنین رئیس اداره حفاظت از محیط زیست کرج در گفت و گوی ۱۶ آذر امسال خود با ایسنا گفتهاند که آزادراه تهران شمال آثار تخریبی بسیاری بر محیط زیست وارد میکند. حمید رضا لشگری با بیان اینکه آثار تخریبی آن بسیار متوجه سد کرج است ادامه دادند: ریزش سنگلاخهای ناشی از عملیات خاکبرداری این بزرگراه به داخل آبریزهای سد کرج وضعیت کمی وکیفی آب این سد را که تأمینکننده بخشی از آب شرب تهران و البرز است تغییر میدهد.
در تمام طرحهای اقتصادی گفته میشود قبل از شروع باید تمام جوانب آن از لحاظ تامین مالی، اخذ مجوزهای لازم، امکانسنجی پروژه و مشکلات زیست محیطی و عمومی آن بررسی شود. اما این آزادراه نیز همانند دیگر پروژههای کشور به نظر میرسد مطالعه کیفی مناسب درباره آن انجام نگرفته و تمام جوانب آن بررسی نشده است. چطور میشد پروژهای را شروع کرد بدون اینکه بدانیم آیا میتوانیم آن را به اتمام برسانیم یا نه؟
به هر صورت آزادراه تهران شمال به پیچ شدید زیست محیطی خوده است و نیازمند این است که مجوزهای لازم را اخذ کند. در این زمینه معاون سازمان جنگلها و آبخیزداری کشور در آخرین کشمکشهای بر سر این پروژه بیان کرده است: "هنوز مجوزی برای ادامه عبور جاده تهران-شمال از جنگلهای کشور صادر نشده است و درصورت لزوم نیاز به انجام مطالعات دارد." این گفته عباسعلی نوبخت خود به خوبی فرآیندهای انجام پروژهها در کشور را حتی اگر به بزرگی پروژه آزادراه تهران شمال باشد نشان میدهد.