رهبر انقلاب در صحبتهای ابتدایی سال ۱۳۹۸ خود ضمن اشاره به این موضوع که مسئله تولید امسال مطرح میباشد، گفت: لذا من شعار امسال را "رونق تولید" قرار دادم. با این نامگذاری، حالا پرسش اساسی این است که از دیدگاه فعالان اقتصادی چه موانعی باعث میشود که تولید و کسب و کارهای آنها رونق نگیرند؟ پاسخ این پرسش را میتوان در گزارشهای دو فصل اخیر پایش محیط کسب و کار که توسط اتاق بازرگانی ایران تهیه و منتشر میگردد، جستجو کرد.
به گزارش «تابناک اقتصادی»، سال ۱۳۹۷ با تمام افت و خیزهای اقتصادی خود سرانجام به پایان رسید و امروز اولین روز از سال جدید میباشد. رهبر انقلاب در صحبتهای ابتدایی سال ۱۳۹۸ خود ضمن اشاره به این موضوع که مشکل اساسی کشور همچنان مشکل اقتصادی است، افزودند: بخشی از اینها مربوط است به مدیریتهای نارسا در زمینه مسائل اقتصادی که اینها حتماً بایستی جبران بشود. ایشان در ادامه صحبتهای خود گفتند: برنامههایی وجود دارد، تدابیری اندیشیده شده که ان شاءالله این تدابیر در طول سال جاری، سالی که امروز از این لحظه شروع میشود -سال ۹۸- بایستی به ثمر بنشیند و مردم آثار آن را احساس بکنند. آنچه من عرض میکنم، این است که مسئله فوری کشور و مسئله جدّی کشور و اولویّت کشور فعلاً مسئله "اقتصاد" است. در مسئله اقتصاد مسائلی که داریم زیاد است: بحث کاهش ارزش پول ملّی یک مسئله مهم است، بحث قدرت خرید مردم همین جور، بحث مشکل کارخانجات و کم کاری و احیاناً تعطیل بعضی از کارخانجات از این قبیل است. اینها مشکلات است. آنچه من مطالعه کردم و از نظر کارشناسها استفاده کردم، کلید این همه، عبارت است از "توسعه تولید ملّی". رهبر انقلاب در بخش دیگری از صحبتهای خود گفتند: سال ۹۷ را ما سال "حمایت از کالای ایرانی" اعلام کردیم. نمیتوانم بگویم که این شعار به طور کامل عملی شد، امّا میتوانم بگویم این شعار به صورت وسیعی مورد توجّه قرار گرفت و در بسیاری از موارد، این شعار از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفت و عمل شد و همین قطعاً تأثیر خواهد داشت. امسال مسئله "تولید" مطرح است. میخواهم مسئله تولید را به عنوان محور فعّالیّت قرار بدهم. مقصود خود از تولید را ان شاءالله در سخنرانی روز اوّل سال توضیح خواهم داد که منظور از تولید چیست. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم میتواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم میتواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند، هم میتواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتّی میتواند مشکل ارزش پول ملّی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذاست که مسئله تولید به نظر من مسئله محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: "رونق تولید".
بعد از این سخنان رهبر انقلاب و انتخاب شعار سال ۱۳۹۸، حالا این پرسش مطرح میباشد که چگونه میتوان در کشور تولید را رونق بخشید؟
قطعاً پاسخ این پرسش مشخص است و آن برداشته شدن موانع از سر راه تولید و کسب و کارهاست. موانعی که رفع آنها از عهده فعالان اقتصادی خارج میباشد و رفع آنها نیازمند همت تمام مسئولین و مدیران کشور است. اما حالا پرسش این است که مهمترین موانع تولید در سال ۱۳۹۷ چه موانعی بوده است؟
برای پی بردن به مهمترین موانع تولید در سال ۱۳۹۷ نیاز است تا به گزارشهای منتشر شده توسط اتاق بازرگانی ایران در زمینه پایش محیط کسب و کار مراجعه کنیم.
بیشتر بخوانید
این گزارش که سعی در سنجش وضعیت محیط کسب و کار در فصول مختلف سال برای اقتصاد ایران و استانها را دارد، حاصل نتایج ۲۸ مولفه (مانع) موثر بر محیط کسب و کار است که در معرض پرسش از فعالان اقتصادی سراسر کشور قرار میگیرد. هر فعال اقتصادی پرسشنامه ای، حاوی این ۲۸ مولفه را در اختیار میگیرد و به هر مولفه بر مبنای میزان تاثیرگذاری آن مولفه بر کسب و کار خود، عددی را بین صفر تا ده اختصاص میدهد که هر چه عدد به ده نزدیکتر باشد، مولفه نامناسبتر و مانع جدی تری برای فعالان اقتصادی است.
مهمترین موانع کسب و کار و تولید
همان گونه که از جدول زیر ملاحظه می گردد در دو فصل تابستان و پاییز سال 1397 و مطابق با گزارش های منتشر شده پنج مولفه (مانع)، "غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات"، "بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب و کار"، "دشواری تامین مالی از بانک ها"، "موانع در فرآیندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب و کار در دستگاه های اجرایی" و "فساد و سوء استفاده افراد از مقام و موقعیت اداری در دستگاه های اجرایی" مهمترین موانع کسب و کار و تولید از دیدگاه فعالان اقتصادی می باشند.
همچنین باید به این نکته نیز اشاره داشت که در چند فصل اخیر، "بی ثباتی و غیرقابل پیش بینی بودن قیمتها (مواد اولیه و محصولات)" از رتبه سوم به رتبه اول مهمترین مانع بر سر راه کسب و کارها رسیده است. این روند در جدول زیر نشان داده شده است.
بنابراین مسئولین و مدیران برای رونق بخشیدن به تولید در سال جاری نیاز است تا در گام نخست این پنج مانع را از سر راه کسب و کارها و تولید بردارند. هیچکدام از این موانع هم به تحریم های خارجی ارتباطی ندارد و همه این موانع، مشکلاتی است که از داخل برای تولید و کسب و کارها به وجود آمده است و به نوعی می توان گفت تحریم های داخلی هستند.