در چند روز آینده دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا احتمالاً به توافق هسته‌ای با ایران پایان می‌دهد. البته این چه مفهومی برای اروپا دارد؟ آیا اتحادیه اروپا می‌تواند همچنان برجام را نجات دهد؟
روزنامه تاگس شاو آلمان در مطلبی نوشت: اگر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از توافق اتمی با ایران خارج شود این مسئله از دو جنبه برای اتحادیه اروپا عواقب گسترده‌ای دارد؛ از یک طرف این یک ضربه سخت از طرف آمریکا به اتحادیه اروپا خواهد بود، چرا که اروپاییان همواره عاجزانه از ترامپ می‌خواستند که برجام را حفظ کند.
الی گرانمایه، کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی اروپا بر این باور است که اگر رئیس جمهور آمریکا تعلیق تحریمها علیه ایران را متوقف کند، در این صورت تجارت با ایران متوقف خواهد شد. این مسئله تاثیرات سریعی برای بخش‌های نفتی خواهد داشت.
در ادامه این مطلب آمده است که اروپاییان در هر حال نباید از هیچ تلاشی برای نگه داشتن بدون قید و شرط ایران در عرشه این کشتی دریغ کنند تا از این مسئله که ایران دوباره در ابعاد وسیع به غنی‌سازی اورانیوم بپردازد جلوگیری کنند، بنابراین یک مسئله کاملاً واضح است که عواقب خروج از برجام خیلی مستقیم‌تر در اروپا احساس خواهد شد تا در آمریکا. آنچه برای همه صدق می‌کند مربوط به مسئله اختلافات در منطقه می‌شود.
سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس اخیراً تلاش کردند تا یک بار دیگر مزایای توافق هسته‌ای را به ترامپ بقبولانند. اگر این تلاش‌ها بی‌نتیجه باشد اروپاییان باید به تهران چیزی را ارائه دهند که بتواند آسیب‌های اقتصادی تحریم‌های جدید آمریکا علیه این کشور را کاهش دهد.
در این باره خبرگزاری رویترز بامداد جمعه جزئیاتی از بسته پیشنهادی طرف‌های اروپایی برای رئیس‌جمهور آمریکا جهت قانع کردن او به ماندن در برجام فراهم کرده است.
واشنگتن: اروپایی‌ها به نگرانی‌های ما درباره برجام رسیدگی کرده‌اند
به نوشته رویترز، کشورهای ایران، روسیه و چین که سه عضو غیراروپایی برجام هستند در توافق سیاسی جدید مشارکتی نخواهند داشت.
بسته پیشنهادی اروپایی‌ها به ترامپ؛ آخرین تقلا برای حفظ برجام
این توافق سیاسی قرار است برنامه کشورهای اروپایی برای مهار برنامه موشکی ایران و نفوذ این کشور در منطقه، نحوه بازرسی بازرسان بین‌المللی از سایت‌های ایران و چگونگی پرداختن به بندهای زوال‌پذیر برجام را برای ترامپ تشریح کنند.
نشریه «فایننشال تایمز» نیز در این باره نوشته است که اتحادیه اروپا در حال بررسی گزینه‌های احتمالی برای محافظت از شرکت‌های اروپایی سرمایه‌گذار در ایران در برابر تحریم‌های آمریکا است، هرچند که تردیدهایی در اثرگذاری این طرح‌ها وجود دارد.
بنا بر این گزارش، اتحادیه اروپا «طرح‌های احتیاطی‌ای» را آماده کرده تا در صورت خروج آمریکا از برجام، از سرمایه‌گذاری اروپایی در ایران، که سال گذشته به بیش از ۲۰ میلیارد یورو رسید، محافظت کند. هرچند اروپا در این مسیر «تنها چند گزینه مناسب» پیش رو دارد.
فایننشال تایمز نوشته است: «اما بسیاری از دیپلمات‌ها می‌گویند بعید به نظر می‌رسد که این طرح، که شامل راهکار موسوم به مسدود کردن تحریمها و خطوط اعتباری غیر دلار محور است، محافظت چندانی [برای سرمایه‌گذاران اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا] ایجاد کند.»
یک دیپلمات اتحادیه اروپا درباره این طرح پیشنهادی می‌گوید: «اتحادیه اروپا هرآنچه هم که بتواند برای محافظت از سرمایه‌گذاری در ایران انجام دهد، در صورتی که ایالات متحده تحریمها را بازگرداند، نمی‌تواند چندان موثر باشد. هرآنچه اتحادیه اروپا انجام دهد، بیشتر نمادین خواهد بود.»
به گفته دیپلمات‌های اروپایی، یکی از گزینه‌های مورد بررسی اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا، استفاده از قوانین موسوم به «اقدامات مسدودساز» است. این قوانین در دهه ۱۹۹۰ میلادی هم یک بار به صورت مقطعی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، لیبی و کوبا مورد استفاده قرار گرفت، اما هیچ‌وقت به طور کامل اجرایی نشد.
یک گزینه دیگر هم کمک به شرکت‌های اروپایی برای دوری از تجارت با دلار است. برای اجرای این گزینه باید به ارائه خطوط اعتبار به یورو از طریق موسسات چندجانبه مانند بانک سرمایه‌گذاری اروپایی یا توافقنامه‌های دوجانبه مانند توافقنامه اعتباری ۵ میلیارد یورویی که ژانویه گذشته برای حمایت از شرکت‌های ایتالیایی میان رم و تهران امضا شد، متوسل شد. همچنین تلاش می‌شود مجموعه‌های کوچک و متوسطی که ارتباط چندانی با آمریکا ندارند، حفظ شوند.
با این وجود، بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی با توجه به گستردگی نظامی مالی آمریکا در سطح جهان، نسبت به میزان اثرگذاری این روش‌ها تردید دارند. سوالاتی هم درباره تمایل بانک‌ها برای همکاری با ایران، حتی در صورت ادامه تعلیق تحریمها، وجود دارد.
از زمان حصول توافق هسته‌ای با ایران، میزان تجارت اروپا با ایران به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. بر اساس آمارهای رسمی، حجم تجارت اتحادیه اروپا با ایران در مقایسه با وضعیت پیش از توافق بیش از سه برابر افزایش یافته و از ۶.۲ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۳ میلادی پارسال به ۲۱ میلیارد یورو رسیده است.
«توتال»، «رویال داچ شل»، «ایرباس»، «بوئینگ»، «داچ-بریتیش یونیلیور»، «هنکل»، «پژو» و «رنو» از جمله شرکت‌های غربی هستند که در بازار ایران حضور دارند یا با ایران توافقنامه همکاری امضا کرده‌اند.الف