به گزارش مهر، میراث فرهنگی احیاگر تمدن و هویت هر جامعه ای است تا نسل کنونی بتواند از نحوه زندگی گذشتگان و نیاکان خود، کیفیت زندگی، آداب و رسوم، عقاید، ارزش‌ها، هنجارها و... اطلاع یابد، در واقع فرهنگ هر جامعه‌ای در میراث فرهنگی آن نهفته است و یکی از راه های گسترش و توسعه فرهنگی در جوامع امروزی، شناخت میراث فرهنگی و ارزش های بومی و محلی آن جامعه به شمار می رود.
شهرستان رباط کریم واقع در غرب استان تهران از جمله مناطقی است که از پیشینه تاریخی و قدمتی چندین هزار ساله برخوردار است بطوریکه این شهرستان در هزاران سال قبل از مراکز مهم تمدن و زندگی بشر محسوب می شده است، کشف آثار باستانی در سال ۶۹ و اواخرسال ۷۳ در حوالی رباط کریم موید این مدعا است.
یکی از این آثار باستانی کاروانسرای حاج کمال است که در در سال ۱۲۴۵ قمری در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار بنا شد این مکان تاریخی بدلیل قرارگیری در مسیر جاده ابرایشم پذیرای مسافران خسته این جاده مشهور و پر تردد بود.
کاروانسرای رباط کریم دارای دو کتیبه است که روی یکی از آنها تاریخ ۱۲۴۰ قمری و نام بانی "آقا کمال" حک شده است ،این کاروانسرا جزو معدود مراکز تاریخی است که در اداره کل میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده است.
وجود آثارباستانی با قدمتی شش هزار ساله در رباط کریم
در این زمینه نماینده مردم شهرستانهای رباط کریم و بهارستان در مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تاکید بر ضرورت حفظ و پاسداشت آثار تاریخی اظهار داشت: میراث فرهنگی در نقش یک عامل هویت‌ساز بیانگر چیستی و کیستی یک جامعه یا یک شهر و روستا است و به همین دلیل میرات قرهنگی زنده خواهد ماند زیرا با زندگی مردم عجین می‌شود.
ابراهیم نکو گفت: وجود آثار متعدد باستانی و تاریخی در شهرستان رباط کریم به عنوان پتانسیلی ارزشمند جهت معرفی هرچه بهتر این منطقه به ویژه در حوزه جذب توریست و جهانگردان محسوب می شود که باید از این ظرفیت به نحو مطلوبی بهره برد.
وی با اشاره به مدفون شدن دو ناحیه باستانی در منطقه ای بنام چاله بازارک یادآور شد: منطقه باستانی موسوم به چاله بازارک خود گویای استمرار حیات و تمدن بشر در این منطقه است، همچنین وجود تپه های متعدد در آلارد و پرندک که قدمت آنها به هزاره چهارم قبل از میلاد بازمی گردد نشانگر وجود تمدن بشری در این مناطق است.
این مسئول یادآور شد: کارشناسان و صاحب نظران میراث فرهنگی معتقدند که رباط کریم هزاران سال پیش از مراکز مهم تمدن بشر بوده است و در این باره آثار متعددی در سال ۶۹ و اواخر ۷۳ توسط کاوش های علمی باستان شناسان کشف شده که از تمدن بشری این منطقه از ۶ هزار سال پیش تا دوران قاجار حکایت می کند.
رباط کریم می تواند افق روشنی در حوزه بین الملل برای منطقه ترسیم کند
نکو با اعلام اینکه مهمترین بخش در میراث فرهنگی هویت بخشی آن به شمار می رود گفت: در فرآیند جهانی شدن تعامل بین كشورها رو به فزونی است و ارتباطات در سطح وسیع تر شكل می گیرد لذا تمام جوانب تاریخ گذشته و زمان حال ملتها در معرض نظارت عموم مردم جهان قرار می گیرد.
وی افزود: از آنجاکه این کاروانسرا اثری بسیار ارزشمند در شهرستان است، می تواند افق روشنی در حوزه بین الملل برای منطقه ترسیم کند.
در این راستا شهردار رباط کریم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر وجود کاروانسرای با ارزش تاریخی حاج کمال را ظرفیت بسیار مهمی جهت رشد و توسعه این شهرستان دانست و عنوان کرد: هویت و اصالت هر منطقه با رسوم، فرهنگ و زبان و ریشه تاریخی آن منطقه رابطه مستقیم دارد و می توان گفت نخستین نشانه هویتی هر شهر وجود آثار تاریخی بجا مانده از ساکنین منطقه است.
مسعود مختاری ضمن تقدیر از تلاشهایی که برای حفظ این بنای تاریخی و ارزشمند صورت گرفته است ادامه داد: شهرداری رباط کریم آمادگی دارد جهت آزاد سازی حریم این بنا با سازمان میراث فرهنگی همکاری کند.
موزه مردم شناسی در کاروانسرای حاج کمال راه اندازی می شود
وی با اشاره به نقش تاثیر گذار مسئولین شهرستان در رونق بخشی و شناساندن این بنای تاریخی متذکر شد: این کاروانسرا قابلیت های لازم جهت ثبت در میراث جهانی را داشته و می تواند به محلی برای بازدید گردشگران و علاقمندان به آثار تاریخی در کشور تبدیل شود.
این مسئول بر لزوم بهره برداری بهینه از فضای کاروانسرا جهت اجرای برنامه های فرهنگی و همچنین برپایی نمایشگاههای صنایع دستی و بازارچه های سنتی و … تاکید کرد و گفت: با همکاری اداره میراث فرهنگی سعی داریم تا از فضاهای بسیار خوب این کاروانسرا به نحو مطلوب و در جهت رونق بخشی به این مکان تاریخی استفاده کرده و شهروندان را با این معماری زیبا آشنا کنیم.
مختاری همچنین از راه اندازی موزه مردم شناسی در این کاروانسرا خبر داد و افزود: با همکاری اداره میراث فرهنگی آمادگی لازم وجود دارد تا با استفاده از ظرفیت های این مکان تاریخی، موزه مردم شناسی راه اندازی شود، حفظ ارزشهای گرانبهای سنتی و بومی، همچنین شناسایی ظرفیت ها و آشنایی هرچه بیشتر گردشگران با فرهنگ دیرینه مردم رباط کریم و شناساندن آثار و ابنیه تاریخی این کهن شهر از اهداف بارز ایجاد این موزه خواهد بود.
رباط کریم استراحتگاه مسافران خسته جاده ابرایشم
همچنین رئیس اداره میراث فرهنگی رباط کریم به خبرنگار مهر گفت: کاروانسرای حاج کمال رباط کریم در سال ۱۲۴۵ قمری در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار بنا شد، این مکان تاریخی بدلیل قرارگیری در مسیر جاده ابرایشم پذیرای مسافران خسته این جاده مشهور و پر تردد بود.
محمود بهارلو متذکر شد: این مجموعه تاریخی در واقع یکی از بی نظیر ترین کاروانسراهای کشور است که با سبک دو ایوانی ساخته شده و ورودی آن از ایوان غربی است، ایوان شرقی نیز به عنوان شاه نشین کاربری داشت.
وی افزود: این کاروانسرا دارای یک حیاط مرکزی با اتاق‌هایی ایوان‌دار است که دور تا دور این حیاط احداث شده‌اند و در پشت اتاق‌ها سالن‌های طولانی به عنوان بارانداز تعبیه شده که دسترسی به آنها از طریق ورودی‌هایی که چهار کنج حیاط قرار دارد، میسر است.
به گفته این مسئول مصالح به کار رفته در این بنا سنگ، آجر، ملات گل و گچ است و تنها تزئینات کاروانسرا آجرکاری است، کاروانسرای رباط کریم دارای دو کتیبه است که روی یکی از آنها تاریخ ۱۲۴۰ قمری و نام بانی "آقا کمال" حک شده است.
بهارلو گفت: تزئینات قطاربندی بالای بدنه بیرونی دیوارها نشان از طرحی از پیش فکر شده برای احداث بنایی با الگوی چهار ایوانی و به منظور کاربردی خاص است.
