میرزا محمّدعلی صائب تبریزی ، غزل سرای بزرگ سده یازدهم هجری و شاعر نامدار عصر صفوی را که یازدهم تیر هرسال در تقویم ملی کشورمان به نام او نامگذاری شده است می توان نمودی از فرهیختگی و اندیشه ورزی آذری دانست. شکی ندارم آثار ارزنده به جای مانده از این ادیب بزرگ و شاعر سترگ ، امروز نیز از ذخایر ادبی کشورما به شمار رفته و شایسته تامل و توجه اند. او اگرچه در اصفهان چشم به جهان گشود و پس از تحصیل علم در این دیار ، سفر به مناطق مختلف ازجمله هندوستان ،کابل و... بنا به قولی نهایتا در این شهر نیز مدفون گشت ، تبار آذری دارد و توانمندی این مرد باریک اندیش و پرتلاش دنیای ادبیات که با سرودن هزاران بیت شعر ، غالبا در قالب غزل در تکامل سبک برجسته ای چون سبک هندی نقش آفرینی نمود باید موجب مباهات و مسرت قلبی برای همه باشد .
سبک هندی ازجمله سبک های شعر فارسی است که به دست تعدادی از شاعران پارس گوی مهاجرت کرده به کشور هندوستان و درسایه استقبال دربار آن کشور از این شاعران شکل گرفت. برخی کارشناسان ، این سبک را که تقریبا از قرن نهم آغاز و حدودا تا قرن سیزدهم هجری ادامه داشت و تعبیرات ، تشبیهات و کنایات ظریف و ترکیبات و معانی پیچیده و دشوار از ویژگی‌های آن به شمار می روند سبک اصفهانی نیز نامیده‌اند.
در پرداختن به شعر صائب که شاه صفوی ، مقام ملک الشعرایی به او داد ، توجه به ویژگی های فنی شعر او نیز حائز اهمیت است . به تعبیر صاحب نظران ، نازکی خیال ، لطافت اندیشه و مضمون سازی های ظریف و باریک از ویژگی های برجسته شعراو به شمار می آیند. علاوه بر این ها ، ابیات غزلیات صائب عمدتا استقلال معنایی دارند به گونه ای که درمواردی در یک غزل از چندین موضوع سخن گفته و « اسلوب معادله » را بیش از دیگر شاعران روزگارخود به کار برده است. منظور از اسلوب معادله آرایه ادبی است که شاعر در قالب آن ، موضوع و مثالش را به طور جداگانه و طوری در یک مصراع مستقل جای دهد که امکان جابه‌جایی دو مصراع بدون برهم زدن استقلال دستوری هرکدام وجود داشته باشد. پیشینه بهره‌گیری از آرایه اسلوب معادله به بزرگانی چون گلستان آفرین ادب بی کران فارسی ، شیخ اجل مصلح الدین شیرازی و سنایی ، شاعر پرآوازه سده ششم برمی گردد و پرداختن صائب به این گونه آرایه ها ابعادی از توانمندی وی در عالم شعر را به نمایش گذاشته است.
در بررسی اثرگذاری صائب تبریزی در جامعه ایرانی که تا به امروز نیز زنده مانده ، نفوذ و رواج ابیاتی مانند این بیت شاعر « اظهار عجز نزد ستم پیشه ابلهی است / اشک کباب موجب طغیان آتش است » در گفتارها و نوشتارها را می توان از جمله ادله استقبال عمومی از اندیشه ها و آفرینش های ادبی او دانست. وی علاوه بر اشعار فارسی ، چندین غزل ، به ترکی آذربایجانی نیز به یادگار گذاشته که در جای خود خواندنی و استفاده کردنی هستند.
با این وصف که تلاش گردید با ملاحظه حوصله مخاطبان گرامی ، بر وجه اختصار ارایه شود ، نامیده شدن یک روز در تقویم ملی کشور به نام صائب تبریزی را به عنوان نمونه ای از بزرگ مردان این دیار دانشمند خیز باید مایه بسی مباهات دانست و به آن افتخار کرد.
امید می رود با همت و تدبیر اصحاب سخن و تلاشگران عرصه رسانه ، آثار این شاعر توانمند بیش از پیش به مشتاقان ادب بی کران فارسی و به ویژه نسل جوان شناسانده شوند.
کوتاه ، مفید وزیبا . درود بر تابناکیان عزیز یک سند افتخار دیگر برای دیار ما. رویه تابناک در توجه به مناسبتهای ملی ستودنی است دست استاد هم درد نکنه اینکه یک دانشمند ادبی از خطه مااینقدر در ادبیات کشور اثرگذار بوده خوشحالم . بیایید برای اثرگذاری های بیشتر در سطح ملی بیندیشیم بنده یاداشتهای اقایان مالک رضایی ، پورمجید و نوذریان را که ازاعضای توانای هیات تحریریه تابناک هستند تاجای امکان دنبال کرده ام و از تحلیلهای حاج رضایی ، گزارشهای اقای پورمجید و مطالب ادبی استاد نوذریان استفاده برده ام. همگی خسته نباشید. اینکه صدها سال پیش افرادی بااین تواناییهای بسیار بالا ظهور و در افکار عمومی اثرگذار شده اند نشان میدهد که منطقه ما منطقه پرباری است امیدواریم افتخارات ما روز افزون شود. صاحبان اندیشه سرمایه های ما هستند زیرا به برکت اندیشه این افراد جامعه به تعالی میرسد بیایید قدر اندیشه ورزان خود را بخصوص تاوقتی در قید حیات هستند بدانیم تقدیم به کاربران گرامی تابناک و استاد نوذریان : صائب از خاک پاک تبریز است - هست سعدی گر از گل شیراز سلام انصافا متن خوبی است پیشنهاد میکنم درباره شاعران بزرگ اردبیل هم در مناسبتهایی مطالبی اینچنینی منتشر کنید.