تابناک رضوی: زیباترین معنی خلقت در قاب هستی است. اگر همه قاب های دنیا را خالی کنند، باز در قاب همه دلهای عالم، یک تصویر زیباست به نام «مادر» اگر باد و باران بیاید و همه نام ها را از لابلای سطور محو کند و یا با خود ببرد، باز نامی که مانا است، «مادر» است. اگر همه بادها فراموش شوند، باز خاطره نگاه ماندگار «مادر» است که می ماند؛ مهربانی که مهر را به او تشبیه می کنند، چنان که زیبایی را به گل و آن جامعه ای زیباتر، زنده تر، با نشاط تر، سالم تر، امن تر و با طراوات تر است که حرمت، شأنیت و مکانت گل (مادر) را ارج نهد.
اگر امروز در بازخوانی جامعه ناراستی ها و نازیبایی هایی را شاهدیم و اگر جامعه امروز، دچار خشونت و عصیان است، از این روست که «مادر» را که ترجمان همه خوبیها است از متن زندگی به حاشیه های غفلت رانده ایم و درست به همین دلیل به بن بست ها، خلأها، کمبودها و تضادهای پرشماری برخورده ایم.
آنجا که مادر نقش کمرنگی به خود گرفته است، جای آن را ناراستی های دیگری پر کرده اند که ما را از فطرتمان دور کرده اند و فطرت یعنی نقطه پیوند ما و خوبی ها، ما و راستی ها، و شایست ها، ما و صمیمیت ها، و در یک کلمه ما و خدا. و هر وقت از فطرتمان دور می شویم باید به «نگاه مادر» پناه ببریم تا ما را با اصل دور افتاده مان آشتی دهد.
بهترین دختر – بهترین پدر
همیشه میان دختران و پدران الفتی تعریف ناپذیر و رازمند وجود دارد؛ نوعی حس آسمانی که ترجمه ناپذیر می نماید. این الفت میان بهترین پدر دنیا (پیامبر «ص») و بهترین دختر دنیا (فاطمه «س») چندان پر شکوه و زیباست که هزاران صحیفه، تفسیر یک نگاه نمی تواند باشد.
خداوند نیز، کوثر را، استمرار جاودانه خیر و نیکی را در قامت یک دختر به بشریت و پیامبر آفرینش هدیه می کند، انا اَعطَیناکَ الکوثر ... و کوثر یک دختر است، دختری به نام فاطمه (س) او که پیامبر اعظم (ص) با همه وجود در ستایش او می فرمود: پدرش فدایش باد. فدای دختری که راز خلقت بود و سرّ الاَسرار آفرینش.
و به دلیل عظمت و بزرگی این بهترین مادر، بهترین همسر و بهترین دختر است که جریان امامت و ولایت پس از رحلت پیامبر اعظم (ص) از حوادث سهمگین به سلامت عبور می کند.
از این رو، اسلام راستین و شیعه، ماندگاری خود را مدیون فاطمه (س) است. وقتی تاریخ را با بصیرت و از سر تأمل و تدبیر می نگریم، در می یابیم که اگر صدای علی (ع) به گوش رسید و می رسد و اگر جعفر بن محمد (ص) بستری به وسعت معرفت پی ریزی نمود و در این بستر فقه جعفری و اندیشه علوی و آموزه های ناب نبوی بالید و برومند شد، به خاطر عظمت و برکت وجود فاطمه (س) بود؛ چرا که فاطمه (س) یک حقیقت غیر قابل انکار بود و عظمت و مکانت او و نسبت عاشقانه او با پیامبر (ص) چنان روشن بود که شب های تردید و فتنه را هم روشن و رسوا می کرد. اگر امام علی (ع) سخن می گفت و در این شرایط پر مخاطره پس از پیامبر (ص)، به تبیین اندیشه های ایشان می پرداخت و جلوی انحرافات را می گرفت، از آن رو بود که فاطمه (س) با تمام توان از جریان امامت دفاع می کرد.
و اگر در مدرسه فکری شیعه هیچ فاصله ای میان امامت و نبوت نیست، از دفاع تاریخی فاطمه (س) است و اگر خلأهایی در فهم ما به چشم می آید، از این روست که همه وسعت نگاه ما را اندیشه فاطمی پر نکرده است. خلأها از فضاهای خالی اندیشه ماست که به رغم اوج احساس و تظاهرات عاطفه به ساحت آن حضرت در حوزه مناسبات اجتماعی کتمر با هندسه معرفتی آن بزرگ زندگی کرده ایم و نتوانسته ایم نسبت خویش و حضرتشان را درست تعریف کنیم، که اگر درست تعریف می شد، ما به درک بس ارجمندتر و متعالی تری از شیعه بودنمان نایل می شدیم.
در یک کلام، ما نیازمند بازشناسی فاطمه (س) در ابعاد مختلف اعم از منش و بینش، رفتار و گفتار، قیام و قعود، کنش و واکنش، خروش و سکوت و سلوک حضرتشان در مقام دختری، مقام مادری، مقام همسری و اندیشه های والایشان در همه ساحت های زندگی هستیم تا نگاه ما را از سطح ساده یاب به معانی عمیق، ژرف و سازنده رهنمون شود.
حمزه واقعی، پژوهشگر ارشد مطالعات میان رشته‌ای
