باران هم درد تالاب های فارس را دوا نکرد

تابناک فارس به نقل از تسنیم: یکی از ظرفیت‌های بی‌نظیر استان فارس که متاسفانه در طول سال‌های گذشته به خشکی رسیده، تالاب‌ها است. تالاب‌هایی که یک زمانی عامل زندگی و پویایی و زیبایی یک منطقه بودند امروز تبدیل به یک بستر خشک شدند که هر از گاهی نیز دچار خودسوزی می‌شوند.

13 تالاب در سطح استان فارس وجود دارد که 5 تالاب رامسر سایت هستند یعنی مشمول کنوانسیون رامسر هستند که شامل مجموعه طشت، کمجان و بختگان و پریشان و ارژن می‌شود. خشکسالی‌های اخیر در کنار حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز و برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی سبب شده که هر 5 تالاب امروز خشک و برهوت شوند.

براساس نظر کارشناسان خشکسالی تنها سهم 10 تا 20درصدی در خشک شدن تالاب‌ها دارند و سهم عمده در این ماجرا حفر چاه در حریم تالاب و برداشت زیاد از منابع آب زیرزمینی است به‌گونه‌ای که این موضوع در مجموعه بختگان و پریشان بیش از 30 تا 40 درصد سهم دارد.

ایجاد فروچاله و فرونشست در زمین و روستاهای اطراف تالاب، تبدیل بستر تالاب‌ها به کانون گردوغبار و ایجاد طوفان نمک از جمله تبعات خشک‌شدن تالاب‌ها است که سلامت و زیست مردم را نیز به خطر می‌اندازد.

در همین راستا محیط‌زیست استان فارس طرحی به‌نام احیاء تالاب‌های استان با همکاری دانشگاه شیراز تهیه کرد و مدتی است که اجرای آن را پیگیری می‌کند. این امید بین کارشناسان امر وجود دارد که با اجرای طرح تالاب‌های استان احیا شوند و دوباره زندگی به این نقاط بازگردد.

براین اساس نشست حفاظت از تالاب‌های استان فارس صبح امروز با حضور استاندار فارس برگزار شد و حمید ظهرابی، مدیرکل محیط زیست استان فارس با بیان اینکه از سال 85 سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت تالاب‌ها را در دستور کار قرار داد تا دستگاه‌ها با هم برای یک هدف مشترک کار کنند، اظهارداشت: کشاورزی پایدار و اصلاح معیشت‌ها برای حفاظت از تالاب‌های استان امری ضروری است.

وی با بیان اینکه محیط زیست و حفاظت از آنها همواره مورد تاکید رهبری بوده که در قالب سیاست‌های کلی محیط زیست ابلاغ شده است، گفت: 13 تالاب در استان فارس است که 5 تالاب به عنوان بین‌المللی به ثبت رسیده است.

مدیرکل محیط زیست استان فارس با بیان اینکه وضعیت تالاب‌ها خوب نیست، افزود: در حال حاضر فقط برمشور و هفت برم در طول سال آب دارند مابقی یا کاملا خشک شدند یا به صورت فصلی با بارندگی آب دارند؛ در بارندگی اخیر نیز تالاب‌ها چندان تغییری نکرده به گونه‌ای که پریشان صفر درصد آبگیری شده و مابقی نیز بین 10 تا 30 درصد بوده است. تنها تالاب هیرم 52 درصد آبگیری شده است.

ظهرابی با بیان اینکه از برنامه پنجم مدیریت زیست بومی تالاب‌ها با اولویت تالاب‌های بحرانی و خسارت دیده در دستور کار قرار گرفت، عنوان کرد:
احیای تالاب‌ها در سطح محلی، استان‌ها و کشوری دنبال می‌شود که در استان فارس در سطح استانی دانشگاه شیراز را نیز وارد کردیم تا احیای تالاب‌ها براساس مبنای علمی و پایه‌ای پیش برود و این دانشگاه واحدهایی را برای مطالعه در نظر گرفته است.

مدیرکل محیط زیست استان فارس با بیان اینکه در مدیریت زیست بومی همه بخش‌ها باید مشارکت داشته باشند، بیان کرد: تدوین برنامه مدیریت جامع یکی از اقداماتی است که انجام شده تا کنون 4 برنامه برای 6 تالاب استان تهیه شده است.

وی با بیان اینکه تعیین نیاز آبی تالاب از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد، عنوان کرد: برای 6 تالاب نیاز آبی مشخص شده و مابقی هم امسال مشخص می‌شود.

مدیرکل محیط زیست استان فارس با بیان اینکه پیگیری و تحقق حق‌آبه از دیگر مواردی است که برای احیای تالاب‌ها دنبال می‌شود، گفت: فعال‌سازی احیای تالاب‌ها و استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها؛ اجرای طرح‌های کشاورزی پایدار با رویکرد بازگرداندن آب با تالاب‌های طشک و پریشان و کمجان از دیگر اقدامات است همچنین برای تالاب پریشان با دانشگاه تهران قرارداد بسته شده است.

وی با بیان اینکه اصلاح معیشت و کشاورزی پایداری که در دریاچه ارومیه نتیجه‌بخش بوده در 11 روستای استان فارس برای بختگان انجام می‌شود، افزود: 6 روستا امسال و 5 روستا سال آینده این برنامه در آنها دنبال می‌شود.

در ادامه این جلسه مسعود نوشادی، استاد تمام بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز و مجری طرح تحقیقاتی احیای بختگان گفت: کاهش میزان بارندگی در محل دریاچه‌ها 50 درصد کل حوزه است و از سال 88 به این سمت سال نرمال و ترسالی در حوزه طشک و بختگان نداریم از آن طرف در کنار کاهش بارندگی تبخیر داریم.

وی با بیان اینکه کاهش شدید منابع آب در حوزه بختگان طی 10 سال اخیر رخ داده است، افزود:
بررسی آبخوان‌ها نشان داد نه تنها آبخوان تالاب را تغذیه نمی‌کنند بلکه از تالاب به سمت آبخوان خروجی دارد و از آبخوان برای احیای تالاب نمی‌توان استفاده کرد.

نوشادی با بیان اینکه چاه‌های زیادی در اطراف تالاب حفر شده که ورودی و خروجی به تالاب را برعکس کرده است، بیان کرد: احداث سدهای مخزنی، برداشت بی‌رویه از آب رودخانه‌ها، کشاورزی‌های پر آب از جمله دلایلی است که منجر به خشک شدن تالاب‌ها شده است.

استاد دانشگاه شیراز با تاکید بر اینکه دنبال تعطیلی کشاورزی نیستیم اما دنبال راهکاری برای معیشت پایدار روستائیان اطراف تالاب هستیم، گفت: استفاده از آب‌های تصفیه شده یکی از راه‌های اصلی است که باید در احیای تالاب‌ها مورد توجه قرار گیرد.