نظارت، آگاهی بخشی عمومی و آموزش سرمایه گذاران و جامعه محلی، از راه‌کارهای مؤثر مقابله با مرمت‌های بازاری

محسن عباسی هرفته، معمار و مرمتگر، عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد و مدیر پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد در گفتگو با تابناک با تشریح بر زندگی دو وجهی آثار باستانی و تاریخی گفت: مرمت برای افزایش و تداوم حیات و زندگی روحانی و جسمانی یک بنا یا بافت تاریخی است. بافت تاریخی مثل انسان دارای روح و جسمی است که ما در مرمت سعی داریم با برطرف کردن اشکالات و نقصان‌های آن، حیاتش را تداوم ببخشیم.
عباسی هرفته با اشاره به اهمیت شناخت در مرمت ادامه داد: گام اول مرمت، شناخت بنا، ابعاد، ارزش‌ها و ظرفیت‌های آن است. اگر ما در این مهم به درستی عمل کنیم احیای به مراتب مناسب‌تری خواهیم داشت. یکی از مشکلات جدی که منجر به مرمت‌های غلط می شود، شناخت نادرست و استفاده‌های خارج از ظرفیت‌ بنا می باشد.
برای مثال ماهیت مصالح سنتی و جدید تفاوت دارد و استفاده نابجا از مصالح جدید با این صور که در زیرکار پنهان می‌شوند می‌تواند منجر به ایجاد اختلال در کارکرد اقلیمی بناهای تاریخی گردد. یا افزودن تزئینات زیاد سبب از دست رفتن خلوص، سادگی و ماهیت گلی معماری یزد خواهد بود کسانی می‌توانند درست مرمت کنند که شناخت عمیقی از کارکرد مصالح و جایگاه تزیینات در معماری تاریخی یزد داشته باشند.
مدیر پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد در ادامه تصریح کرد: متاسفانه امروزه با محوریت بهره کشی اقتصادی از ابنیه تاریخی، به ارزش‌های بنا و بافت تاریخی بی‌توجهی شده و سوداگری در بافت بیداد می‌کند. نتیجه این اولویت بندی نادرست، مرمت‌های بازاری است که امروزه شاهد آنها هستیم و ارزش‌هایی چون آرامش، سادگی و اصالت را از دست داده‌ایم.
این استاد دانشگاه با تاکید بر ارزش‌های قربانی شده در معماری تاریخی یزد، اظهار کرد: در مرمت بازاری ملاک و معیار سود اقتصادی کوتاه مدت است. در این نوع مرمت منافع اقتصادی بلند مدت توجیهی ندارد و ارزش‌های بنا قربانی سود اقتصادی کوتاه مدت می‌شود.
محسن عباسی هرفته افزایش و جدیت نظارت میراث فرهنگی و شهرداری را یکی از راه حل‌های کوتاه مدت برون رفت از این بحران دانست و گفت: راه حل‌های مختلفی در سطوح مختلف مطرح است. یکی از راه حل‌های کوتاه مدت افزایش نظارت بر کارگاه‌های مرمتی است. متاسفانه هم اکنون نظارت دقیق و خوبی بر مرمت‌های بافت تاریخی نیست و دلیل این ضعف کمبود امکانات و تجهیرات، قلت نیروی انسانی و ناهماهنگی‌های درون سازمانی برمی‌گردد.
این مقام مسئول آگاهی بخشی و آموزش به مردم و سرمایه گذاران را مثمر ثمر خواند و بیان کرد: مردم، جامعه محلی و سرمایه گذاران باید از اهمیت و ارزشمندی آثار و بناهای تاریخی آگاه شوند تا قدر بناها را بیشتر بدانند و استفاده مناسب تری از آن ها داشته باشند. در کنار این آگاهی بخشی عمومی، آموزش گروه‌های مختلف ذینفع و ذینفوذ در بافت برای مداخله در ست در بناهای تاریخی بسیار راهگشاست.
عضو سابق شورای شهر یزد در پایان در یک جمع بندی نظارت جدی، آگاهی بخشی عمومی و آموزش بخش‌های مختلف جامعه محلی را سه راهکار مهم جلوگیری از مرمت‌های غلط خواند.