به گزارش گروه سلامت خبرگزاری فارس، سرطان مثانه جزو 10 سرطان شایع در هر دو جنس جهان است که شمار مبتلایان آن در سال 2018، به 550 هزار نفر و تعداد مرگهای ناشی از آن به 200 هزار مورد رسیده است.
قرارگیری سرطان مثانه در فهرست شایعترین سرطانهای جهان، به همراه تعداد بالای مرگهای ناشی از آن، تشخیص زودهنگام این بیماری را بسیار با اهمیت کرده است؛ اما به گفته متخصصان، نبود روشهای غربالگری مناسب و مطمئن، تهاجمی بودن روشهای تشخیص، شانس بالای عود بیماری (50 تا 70 درصد) پس از درمان اولیه، سرطان مثانه را به یکی از چالش برانگیز ترین و گران ترین سرطان ها از نظر تشخیص و درمان تبدیل کرده است.
این شرایط بر اهمیت نشانگرهای زیستی (بیومارکر) قوی برای تشخیص آسانتر، سریعتر و دقیقتر سرطان مثانه و درنتیجه درمان به موقع آن و کاهش بار قابل توجه این بیماری و مرگ و میر ناشی از آن افزوده است. این درحالیست که طبق گزارشها، هیچ یک از نشانگرهای ادرار برای کنترل سرطان مثانه که حتی به تایید FDA (Food and Drug Administration ) رسیده و تجاری سازی شدهاند، دارای «ویژگی» و «حساسیت» مطمئن و کافی در کاربردهای بالینی تشخیص سرطان مثانه بویژه در مراحل اولیه تومورزایی و نیزغربالگری جمعیت پرخطر نیستند.
در همین راستا رضا ملک زاده سرپرست تیم محققان ایرانی در این پروژه تحقیقاتی، سرطان مثانه را یکی از شایعترین سرطان ها در جهان برشمرد که میزان شیوع آن در مردان 4 برابر زنان است.
محقق سرطان گفت: سرطان مثانه در مردان ایران نیز بسیار شایع است به طوری که پس از سرطانهای معده، پوست، پروستات و روده بزرگ، رتبه پنجم را در بین سرطانهای شایع مردان ایرانی دارد.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، با اشاره به این که کارسینوم ادراری، رایج ترین (حدود 90 درصد) شکل بروز سرطان مثانه است، افزود: سرطان مثانه، دومین سرطان شایع اما کشندهترین سرطان دستگاه ادراری است که اغلب در سنین 60 سال به بالا بروز می کند و به علت تشخیص دیرهنگام مرگهای زیادی را به خود اختصاص میدهد.
ملکزاده، پیشگیری و غربالگری سرطان مثانه را بهترین راه کاهش ابتلا و مرگ ناشی از این نوع سرطان بهویژه در بین جمعیت پرخطر دانست و به تشریح اهداف مطالعه انجام شده پرداخت و گفت: تحقیقات جهانی در زمینه درمان سرطانهای مختلف که به سرعت در حال پیشرفت هستند، عمدتا بر پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطانها متمرکز بوده و شناسایی ژنهای عامل ایجاد سرطان یا کشف جهشهای ژنی موثر در بروز تومورهای بدخیم، محوری ترین اهداف این تحقیقات را تشکیل میدهند.
به گفته وی، مطالعه حاضر نیز با بررسی شایع ترین تغییرات ژنتیکی در سرطان مثانه تلاش کرده تا افق جدیدی برای تشخیص زودهنگام این بیماری پیش روی تحقیقات پزشکی ایجاد کند.
این محقق از «جهش های پروموتر معکوس تلومراز(TERT) به عنوان شایع ترین تغییرات ژنتیکی در سرطان مثانه نام برد و گفت: این جهشهای ژنتیکی، معمولا در مراحل اولیه بروز سرطان مثانه رخ میدهند و به عنوان یک نشانه اولیه در تومورزایی به شمار میروند.
رئیس پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره افزود: مطالعه ما بر روی 50 هزار فرد 40 تا 75 سال شرکت کننده در مطالعه کوهورت گلستان (بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال افریقا که در شمال شرق ایران به اجرا درآمد) ، انجام شد. پس از جمع آوری و ذخیره سازی نمونه های ادرار و خون و پردازش دی ان ای شرکت کنندگان در مطالعه، آنها را به مدت 10 سال، پیگیری کردیم و در این پیگیری طولانی مدت ، 40 شرکت کننده مبتلا به سرطان اولیه مثانه شناسایی شدند که از این تعداد نمونه های ادراری برای 30 شرکت کننده در دسترس و قابل استفاده بود.
وی افزود: در این بررسی ، ما شاهد «جهش پروموتر معکوس تلومراز» در 14 فرد شرکت کننده مبتلا به سرطان مثانه بودیم ؛ جهش های ژنتیکی که 10 سال قبل از آغاز پیگیری های ما نیز قابل شناسایی بوده اند.
مهدی شیخ، نویسنده اول مقاله نیز در تشریح مهمترین دستاورد مطالعه انجام شده و نتایج روش «ارزیابی جهش پروموتر معکوس تلومراز برای تشخیص زودهنگام سرطان مثانه» گفت: بررسی ما نشان داد، این روش، از «ویژگی» (100 درصدی) و «حساسیت» ( 46 درصدی) برای تشخیص سرطان ادراری تا 10 سال قبل از بروز بالینی تومور اولیه در افراد سالم فاقد علامت برخوردار است. به گفته وی، ویژگی 100 درصدی این روش به معنای نبود هر گونه نتیجه مثبت کاذب در آزمایشات نمونه ها است که این مساله از مهمترین شاخصها در یافتن یک بیومارکر تشخیصی است چرا که از ایجاد اضطراب و مشکلات روحی افراد و هزینههای ناشی از ارایه نتایج مثبت کاذب جلوگیری میکند.
این محقق افزود: حساسیت 46 درصدی نیز به معنای آن است که با این روش میتوان 46 درصد افرادی که در طی 10 سال آینده به سرطان مثانه مبتلا میشوند را شناسایی کرد که این میزان حساسیت برای این مدت زمان طولانی، بسیار مناسب است.
شیخ در تشریح این نتایج همچنین گفت: این مطالعه نشان داد که هر چه مدت زمان بین جمع آوری و بررسی نمونه ادرار تا زمان بروز علایم و تشخیص بالینی سرطان کمتر باشد، میزان آلل های جهش یافته این ژن در ادرار و در نتیجه قابل تشخیص بودن آن (حساسیت تشخیصی) بیشتر میشوند.
وی یادآور شد: چندین مطالعه مورد - شاهدی که توسط تعدادی از افراد تیم تحقیقاتی مطالعه حاضر برای ارزیابی «امکان استفاده از جهش پروموتر معکوس تلومراز در تشخیص سرطان های دستگاه ادراری » انجام شده بود، به خوبی نشان دادند که حساسیت این روش، هنگام تشخیص بالینی سرطان مثانه بین 87 تا 98 در صد بوده است.
وی اعلام کرد: با اتکا به نتایج به دست آمده از این مطالعه، در حال برنامهریزی برای تحقق گام های بعدی جهت بررسی ارزش این بیومارکر در تشخیص زودهنگام سرطان های مثانه در جمعیتهای بزرگتر در نقاط مختلف دنیا از جمله جمعیت های آسیایی، اروپایی و آمریکایی هستیم.
«فلورانس لِکالوزکِلم » سرپرست تیم محققان بین المللی در این پروژه تحقیقاتی نیز درباره اهمیت این مطالعه گفت: مطالعات قبلی ما قابل تشخیص بودن جهش ژنتیکی پروموتر معکوس تلومراز در « دی ان ای سلول های ادراری» و همچنین «دی ان ای بدون سلول در ادرار» را نشان داده بودند اما این جهش های ژنتیکی برای تشخیص زودهنگام سرطان مثانه، در هیچ مطالعه ای، ظرفیت سنجی نشده بودند.
به گفته وی، آنچه یافته های مطالعه حاضر را دارای اهمیت کرده ، نه تنها بررسی میزان تاثیر این جهش ها در تشخیص زودهنگام سرطان مثانه ، بلکه «ارائه قوی ترین شواهد به دست آمده تا کنون درباره ظرفیت چنین روشی در بستر یک مطالعه وسیع، آینده نگر، مبتنی بر جمعیت و طولانی مدت (بیش از 10 سال) برای نخستین بار در جهان» است که این ویژگی، قابل استفاده بودن و ارزش بالای پیش بینی نشانگرهای زیستی غیرتهاجمی در تشخیص سرطان مثانه افراد سالم بدون علامت را نشان میدهد.
محقق آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان این بررسی را یک مطالعه مقدماتی و گام مهمی برای مطالعات بعدی دانست که با اتکا به نمونه های بیشتری از موارد ابتلا به سرطان مثانه می توانند به نتایج فعلی این تحقیق درباره امکان تشخیص بسیار زودهنگام سرطان مثانه با بررسی جهش های ژنتیکی شایع آن، قطعیت بیشتری دهند و حتی نقش جهش های ژنتیکی را در بروز تومورهای بدخیم انواع سرطان، روشن تر کنند.
«لِکالوزکِلم» خاطرنشان کرد: روش ارزیابی شده آنها، بسیار بهتر و مقرون به صرفه تر از روش های تهاجمی همچون سیتولوژی ادرار و نشانگرهای زیستی موجود، برای تشخیص سرطان مثانه در مراحل اولیه بویژه در افراد پرخطر است.
وی تاکید کرد: نتایج این مطالعه همچنین می تواند به غربالگری بهتر جمعیت پرخطر سرطان مثانه ، توسعه بیومارکرها برای تشخیص بسیار سریعتر این بیماری و نیز کنترل و پیشگیری از عود آن در بیماران مبتلا کمک کند.
انتهای پیام/