شازند
(منطقه كزاز) دارای ۶
شهر به نام های شازند، مهاجران، آستانه علوی، توره، هندودر،
شهباز وچهار بخش مرکزی، زالیان، سربند و قره
کهریز با ۹ دهستان
( کزاز، آستانه، نهرمیان، پل دو آب، زالیان، سربند، مالمیر، کوهسار ، قره کهریز ) می
باشد که دارای ۲۵۴
روستا و مجموعا ۲۱۴ آبادی دارای سکنه است
که رتبه اول تعداد بخش و شهر، رتبه دوم تعداد دهستان و رتبه سوم جمعیت استان مرکزی
را داراست. جمعیت منطقه ۳۸
درصد شهرنشین و ۶۲ درصد جمعیت روستایی هستند.
منطقه
کزاز ( شهرستان شازند ) یکی از سردترین مناطق استان مرکزی است. هوای این منطقه به علت
وجود کوهستان و ارتفاع ۱۹۲۰
متری از سطح دریا دارای تابستانی خنک و زمستانی بسیار سرد است،
میانگین دمای منطقه در گرم ترین فصل سال حداکثر ۳۳ درجه
سانتیگراد و میانگین دما در سردترین فصل سال به ۲۵- درجه سانتیگراد می رسد.
کوهستانی
بودن منطقه باعث بوجود آمدن آبهای روان و چشمه های گوناگون شده است بطوری که سرچشمه
رودخانه كزاز ( رودخانه قره چاي ) از ارتفاعات این منطقه سرچشمه می گیرد.
از
کوه های مهم منطقه کزاز می توان به کوه لجور و کوه راستوند و کوه شهباز با ارتفاع ۳۳۸۸ متر
که بلندترین قله استان مرکزی است نام برد. قله شهباز بلندترین قله استان مرکزی
یکی
از بخش های چهارگانه شهرستان شازند ( منطقه كزاز ) بخش مرکزی است. این بخش حدود ۲۹ روستا
دارد که یک روستای آن خالی از سکنه است، از مجموع ۲۸ روستا
حدود ۱۹۷۰۰ نفر
جمعیت بالغ بر ۶۰۶۶
خانوار می باشد. بخش مرکزی دارای ۲ شهر
به نام های شازند و آستانه علوی و ۲
دهستان کزاز و آستانه می باشد.
دهستان
کزاز شامل ۱۵ روستا
به نام های سورانه، سرسختی پایین، قدمگاه، غینر، راشان، اکبرآباد، ده پول، ورقا، البرز،
جمال آباد، علی آباد، کزاز، حک سفلی، حک علیا و چشمه سار می باشد.
دهستان
کزاز از مجموع ۱۵ روستا
حدود ۱۱۰۳۵ نفر
جمعیت بالغ بر ۳۹۸۰
خانوار می باشد. روستای کزاز بزرگترین روستای دهستان کزاز از نظر
وسعت و جمعیت می باشد و دومین روستای شهرستان شازند (منطقه كزاز ) بعد از روستای حصار
است . روستای
کزاز دارای ۲۲۸۰
نفر جمعیت و ۷۰۰
خانوار می باشد.
سه
پروژه عظیم ملی، پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه و کارخانه رنگسازی روناس در کنار روستای
کزاز قرار دارد. متاسفانه
این صنایع (پتروشیمی، پالایشگاه، نیروگاه حرارتی) لطمات جبران ناپذیری به منابع آب
منطقه کزاز وارد کرده است.
این
واحدهای بزرگ صنعتی در هر ثانیه یک هزار لیتر آب مصرف می کنند که موجب افت شدید سفره
های زیرزمینی و خشک شدن دریاچه نیسون کزاز و خشک شدن چشمه ها و چاه ها و رکود تولیدات
کشاورزی در منطقه کزاز شده است.