تابناک کهگیلویه و بویراحمد / اجتماعی، شاید بارها در مثل های پیران کهگیلویه و بویراحمدی شنیده اید که می گویند " فلانی آب "توله" نخورده!" این مثل را برای کسی به کار می برند که از لحاظ قدرت بدنی ضعیف است و توانایی انجام کاری را ندارد و البته در این بین نام بردن از گیاه گرمسیری "توله" نکته جالب ضرب المثل هست.
در گذشته گیاه"توله" (پنیرک) یکی از غذاهای معمول و موجود برای مردم ساکن در مناطق گرمسیری کهگیلویه و بویراحمد بود و البته هنوز هم ذائقه ی مردم به شدت آن را طلب می کند و می بینیم افراد زیادی روزهای تعطیل خود را به محل های رویش این گیاه می روند و با چیدن آن برای تهیه غذاها استفاده می کنند. "توله" را به صورت های مختلف استفاده می کنند ، گاهی آن را آب پز می کنند ، گاهی سرخ کرده آن استفاده می شود و گاهی هم خشک شده آن را در پلو استفاده می کنند. به هر جهت این گیاه ، یکی از گیاهان خوراکی مورد علاقه مردم کهگیلویه و بویراحمد است که هم خاصیت غذایی دارد و هم خاصیت دارویی .
استفاده از توله برای دمنوش
در خصوص خواص دارویی گیاه "توله" یک کارشناس ارشد کشاورزی گفت: توله برای رفع زکام به کار می رود و تورم دهان و گلو را برطرف می سازد و دمنوش ساقه و برگ آن، گرفتگی صدا را برطرف می کند .
مهندس عبدالمجید قبیتی کارشناس ارشد و مشاوره کشاورزی در گفتگو با خبرگزاری علم و فناوری در ابتدا خواص درمانی توله یا پنیرک را برشمرد و در همین ارتباط اظهار کرد: گیاه دارویی که خوزستانی ها به آن “توله” می گویند در اواخر پاییز و فصل زمستان به صورت خودرو در مزارع، باغ ها و زمین های کشاورزی می روید.
این کارشناس ارشد کشاورزی بیان کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده، این گیاه دارویی نیز در استان های بوشهر، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد و فارس نیز به همین اسم (توله) نامیده می شود.
وی در ادامه اضافه کرد: در برخی از نقاط کشور به نام “پنیرک”شناخته شده و از این گیاه به صورت دمنوش و بورانی تهیه و استفاده می شود.
قبیتی خاطرنشان کرد: در برخی نقاط نیز آن را به همراه ماست استفاده کرده و در جهرم، دزفول و شهرهای غربی خوزستان، توله را با ترشیجات مانند آب نارنج استفاده می کنند.
وی با اشاره به اینکه غذاهایی که در شهرهای مختلف کشور از توله(پنیرک) به عمل می آید تصریح کرد: همچنین از برگ، ساقه و گل توله استفاده های مختلفی می شود.
دمنوش گل توله ادرار آور است
این کارشناس ارشد کشاوری در بخش دیگری از سخنان خود به برخی از خواص دارویی توله اشاره کرد و توضیح داد: دمنوش گل توله ادرار آور است و مقوی رحم خواهد بود.
وی با بیان اینکه توله دارای ویتامین A و B و C است و درمان بیماری های کلیه و مثانه بسیار موثر خواهد بود، یادآور شد: همچنین توله برای سوزش مجاری ادراری مفید است.
قبیتی با اشاره به این مطلب که دمنوش آن برای عفونت مثانه موثر است، تصریح کرد: همچنین این دمنوش در سلامت کبد و پاک کردن آن بسیار تاثیر دارد.
وی با یادآوری این نکته که توله برای درمان یرقان مورد استفاده قرار میگیرد، خاطرنشان کرد: دمنوش گل های توله به خاطر داشتن موسیلاژ، یکی از داروهای خوب ضد سرفه است.
این مشاور کشاوری عنوان کرد: توله همچنین برای رفع زکام به کار می رود و تورم دهان و گلو را برطرف می سازد و دمنوش ساقه و برگ آن، گرفتگی صدا را برطرف می کند .
وی بیان کرد: دمنوش توله به عنوان ضد اسهال عمل می کند. ملین است و یبوست را برطرف می سازد و خلط آور است.
کاربرد توله برای درمان جوش های پوستی
قبیتی با بیان این نکته که دمنوش گل توله، تورم های روده ای و معده ای را رفع می کند، خاطرنشان کرد: استعمال جوشانده آن به صورت کمپرس گرم و حمام در رفع ناراحتی های بواسیر، بعضی تومورها، ورم پلک چشم و غیره موثر است و در درمان دل پیچه کمک می کند.
وی درباره تاثیرات گیاه توله بر روی پوست بدن نیز گفت: دمنوش توله در درمان جوش های پوستی کاربرد دارد و از دمنوش غلیظ آن که اثر نرم کننده پوست بدن را دارد به صورت لوسیون استفاده می شود.
این کارشناس ارشد کشاورزی درباره خواص دیگر توله نیز اظهار کرد: ترکیب پودر خشک شده توله با روغن زنجبیل، یک مسکن قوی برای درد است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره عوارض احتمالی گیاه توله تاکید کرد: تا کنون عوارض خاصی برای آن ذکر نشده است اما از استفاده زیاد آن باید خودداری کرد .
قبیتی در پایان درباره طبیعت توله بیان کرد: از نظر طب سنتی، توله را معتدل و تا حدودی سرد و تر می دانند.