گسترش تجارت
براساس اعلام مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران، گردشگری در ایران با کاهش ۵۰ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته روبه‌رو بوده است.
در همین حال علی‌اصغر مونسان از تدوین بسته حمایتی دولت به‌منظور حمایت از صنعت گردشگری خبر داد که با گذشت ۲ هفته از اعلام این خبر تاکنون جزییات این بسته منتشر نشده است.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری چندی پیش در آیین گشایش رویداد «همدان ۲۰۱۸» با تاکید بر گردشگری از عزم دولت برای توسعه این صنعت و رفع موانع پیشروی صنعت گردشگری با حمایت جدی دولت خبر داد. به گزارش پایگاه خبری اتاق بازرگانی ایران، ۸ روز پس از برگزاری این رویداد، علی‌اصغر مونسان رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از تکمیل بسته حمایتی این سازمان به‌منظور حمایت از گردشگری، به‌ویژه گردشگران خارجی خبر داد. به گفته مونسان این بسته حمایتی به‌دنبال نوسان‌های ارز و اجرای برخی تحریم‌ها علیه ایران با خروج یک‌جانبه امریکا از برجام تهیه‌شده و درخواست این است که مالیات ارزش‌افزوده یا به تعویق افتد یا با همراهی دولت کاهش پیدا کند. درج نشدن مهر در گذرنامه که خواسته جامعه هتلداران و دفاتر خدمات گردشگری است و استمهال یک‌ساله برای بازپرداخت تسهیلاتی که هتلداران دریافت کرده‌اند نیز در این بسته مطرح‌شده است. باوجود اینکه بیش از ۲ هفته از اعلام این خبر ازسوی رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌گذرد، اما هنوز خبری مبنی بر تعیین‌تکلیف این بسته در هیات دولت منتشر نشده است. ضمن اینکه فعالان بخش خصوصی می‌گوید هیچ‌گونه مشورتی در تهیه این بسته با آن‌ها نشده است.
آمار گردشگران تهران
براساس اعلام روابط عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران، آمار گردشگران ورودی به استان تهران در ۶ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه در سال ۹۶ رشد ۳.۵ درصدی را نشان می‌دهد. گفتنی است چند روز پیش دلاور بزرگ‌نیا، مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران از کاهش گردشگران تهرانی نسبت به سال گذشته خبر داده بود، اما اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران در اطلاعیه‌ای این آمار را یک اشتباه سهوی ازسوی کارشناس این اداره کل اعلام کرد.
افت گردشگری ایران به‌روایت UNWTO
با وجود تکذیب خبر کاهش گردشگران تهران جدیدترین گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) حاکی از رشد منفی صنعت گردشگری ایران در بازه زمانی ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ (۹۵ تا ۹۶) است. براساس این گزارش، ایران در سال گذشته میلادی در مجموع پذیرای ۴ میلیون و ۸۶۷ هزار نفر گردشگر بوده که در این رقم مقایسه با ۴ میلیون و ۹۴۲ هزار نفری گردشگر خارجی که در سال ۲۰۱۶ (۹۵) به ایران سفر کرده‌اند، حاکی از رشد منفی ۱.۵ درصدی است. افت گردشگری ایران در سال ۲۰۱۷ (۹۶) در حالی اتفاق افتاده که شورای جهانی سفر و گردشگری پیش‌بینی کرده بود در این سال شمار گردشگران ورودی به ایران با ۱۶ درصد رشد همراه خواهد بود و به ۵ میلیون و ۵۱۳ هزار نفر می‌رسد.
گردشگری، نیازمند نقشه راه
نبود نقشه راه منسجم در صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین دلایلی است که ازسوی صاحب‌نظران در توضیح افت گردشگری مطرح می‌شود.
رئیس جامعه تورگردانان ایران معتقد است باوجود اینکه فعالان صنعت گردشگری، وضعیت واقعی گردشگری را به مسئولان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شفاهی ارائه کرده‌اند، اما آن‌ها تاکنون نه نقشه راهی نشان داده‌اند، نه برنامه‌ای برای خروج از بحران داشته‌اند.
ابراهیم پورفرج تصریح کرد: ما اصلا نمی‌دانیم برنامه این سازمان چیست، به چه فکر می‌کند و چه ایده‌ای دارد.
وی گفت: متاسفانه به نظر می‌رسد مشاوران سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خیلی در جریان جزییات قرار ندارند و افت گردشگری را نمی‌بینند، آن‌ها وقتی در کار ورود و خروج گردشگر نیستند و با فعالان این حوزه ارتباطی ندارند، چگونه می‌توانند متوجه افت و بحران گردشگری شوند و برای آن راه‌حل و راهکار ارائه می‌دهد و برنامه‌ریزی می‌کنند؟ جامعه تورگردانان که بزرگ‌ترین تشکل واردکننده گردشگر به کشور است تا کنون این مشاوران را ندیده و هیچ شخصی هم ازسوی این سازمان با آن‌ها مشورتی نکرده یا آمار نگرفته است.
گردشگری، قربانی سیاست‌های ناکارآمد
اعتقاد فعالان صنعت گردشگری، این صنعت در سال‌های گذشته با بحران‌های گوناگونی همراه بوده که مهم‌ترین دلیل آن، سیاست‌های ناکارآمد دولت در این حوزه است.
در همین زمینه احمد اصغری‌قاجاری، رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاوزی ایران معتقد است چشم‌انداز گردشگری ایران می‌تواند مثبت باشد، به‌شرط اینکه برخی محدودیت‌های این حوزه کم‌رنگ شده و نهاد‌ها و سازمان‌های انتظامی از برخورد‌های سلیقه‌ای دوری کنند.
گلایه از نادیده گرفتن بخش‌خصوصی
در همین زمینه احمد اصغری‌قاجاری، رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاوزی ایران معتقد است چشم‌انداز گردشگری ایران می‌تواند مثبت باشد، به‌شرط اینکه برخی محدودیت‌های این حوزه کم‌رنگ شده و نهاد‌ها و سازمان‌های انتظامی از برخورد‌های سلیقه‌ای دوری کنند.
گلایه از نادیده گرفتن بخش‌خصوصی
نایب‌رئیس این کمیسیون نیز معتقد است که آنچه در حوزه گردشگری شاهد هستیم، صرف‌نظر از برخورد‌های سلیقه‌ای نادیده گرفتن بخش‌خصوصی است.
بابک ترابی در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق بازرگانی ایران، بیان کرد: درحالی که بخش خصوصی می‌تواند باعث رونق صنعت گردشگری شود، اما همواره ازسوی دولت مورد غفلت واقع شده و متاسفانه هیچ‌گونه تسهیلاتی برای این بخش در نظر گرفته نشده است.
به گفته ترابی در توسعه گردشگری داخلی باید مقدمات سفر‌های ارزان را برای گردشگران فراهم کرد که تحقق این امر در گرو ارائه تسهیلات و همچنین واگذاری مراکز و اقامتگاه‌های دولتی به بخش خصوصی است. ضمن اینکه اگر بخش خصوصی وارد فعالیت در حوزه گردشگری شود، علاوه بر ساماندهی سفر‌های داخلی می‌توانیم شاهد مدیریت این بخش در جذب گردشگران خارجی به‌ویژه از کشور‌های همسایه باشیم. نایب‌رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی ایران، تاکید کرد: درحال‌حاضر بخش‌خصوصی در تکمیل، تجهیز و توسعه مراکز گردشگری با چالش‌هایی روبه‌رو است که جز با حمایت دولت این مشکلات برطرف نخواهد شد.
وی همچنین تصریح کرد: بخش‌خصوصی انتظار دارد اگر قرار نیست حمایتی از آن‌ها شود، دست‌کم این بخش درگیر بروکراسی اداری نشود.
سخن پایانی
گردشگری حوزه‌ای است که با تدوین نقشه راهی منسجم و حمایت و تشویق بخش خصوصی، خیلی زود به سوددهی برای کشور می‌رسد چرا‌که امروز گردشگران زیادی علاقه‌مند سفر به ایران هستند. در چنین شرایطی باید از سرمایه‌گذاران حمایت کرد تا پروژه‌های نیمه‌تمام را به پایان رسانده و در تبلیغاتی موثر از ظرفیت‌های موجود، مناسب‌ترین بهره‌برداری انجام شود.
