در رمضان دو جریان درون انسان شکوفا میشود:
اول:توفیقی که خداوند به انسان داده و فرصتی که برای درک ماه رمضان پیدا کرده است.
دوم:وجود این حس که خداوند به روزه دار در ماه رمضان،یک نگاه ویژه و یک عنایت مخصوص دارد.
این دو جریان سبب می شود که مسلمانان به روزه داری تشویق شوند و ترک آن را ضرر جبران ناپذیر بدانند.
با یک نگاه محسوس می توان گفت: رمضان،فرصتی طلایی و محدود است و باید از لحظه لحظه آن،سود برد.
مثلا فرض کنید یک خزانه پر از اسکناس را در اختیار ما بگذارند و بگویند:یک ساعت وقت دارید که هر چه میتوانید برای خود،پول بردارید.در این شرایط هر فردی از ثانیه ها هم نمی گذرد و حتی حاضر نیست یک ثانیه استراحت کند، چون می داند به اندازه همان یک ثانیه، از جمع آوری پول،محروم میشود.
حکایت رمضان نیز،اینگونه است؛باید به این باور رسید که هر لحظه از ماه رمضان، فرصتی است که انسان میتواند ثواب فراوانی را برای خود ذخیره کند؛ همان طوری که در روایتی از امام صادق(ع) داریم که فرمودند:خواب روزه دار عبادت،سکوتش تسبیح،عملش پذیرفته و دعایش مستجاب است.(من لایحضر الفقیه ،ج2،ص76)و این نشان از همان مفید بودن لحظه های رمضان است.
جایگاه رمضان را می توان در کلام پیامبر اسلام(ص)فهمید که فرمودند:ماهی به شما روآورده است که بابرکت،رحمت و مغفرت است.(امالی شیخ صدوق، ص149)
این جاست که می طلبد فهم،درک و باور خود را از رمضان بالا ببریم و آن را فقط یک ماه ندانیم،بلکه جریانی برای تقویت ایمان و عمل خود در نظر بگیریم.
روزه دار دو وظیفه کلی دارد:
1.اینکه خود را برای استفاده واقعی از ماه رمضان آماده سازد،به این صورت که اعمال وارد شده درباره رمضان را به جا بیاورد؛مانند:نمازهای مستحبی وارد شده،خواندن دعاهای معتبر مخصوص رمضان در کتابهای معتبر دعا،شب زنده داری در شبهای قدر،تلاوت قرآن،توبه و استغفار از گناهان،صدقه دادن، افطاری دادن به نیازمندان،صله رحم، آشتی با افرادی که میانشان کدورت وجود دارد،به زیارت قبور رفتن،سرکشی که خانواده های نیازمند و کمک در جهت رفع مشکلاتشان و...
این کارها سبب میشود ماه رمضان به یک سرمایه عظیم معنوی برای روزه دار تبدیل شود.
2.تمام سعی خود را بر این مسأله معطوف نماید که سرمایه های بزرگی که در ماه رمضان جمع آوری کرده است،بعد از رمضان برباد ندهد،بلکه از آنها محافظت کند،و در واقع از ثواب هایی که جمع کرده است،مواظبت نماید.
قسمت دوم از تکلیفی که روزه دار دارد، بسیار مهم و حیاتی است که میتواند اعمال روزه دار را در ماه مبارک رمضان به عنوان اعمال تأثیرگذار ذخیره دنیا و آخرت او نماید.
در حدیث قدسی آمده است:(روزه به من اختصاص دارد و خودم میدانم که چه ثوابی به روزه دار بدهم.)تهذیب الاحکام، ج4،ص152)
بنابراین در پرتوی روزه که یکی از ارکان و ستون های اسلام است،می توان رضایت خداوند را جلب نمود و آثار ظاهری و باطنی روزه را به روشنی مشاهده و بهره برد.
در پایان می توان به این نکته اشاره کرد که برای استفاده از این جریان بزرگ به نام روزه،ابتدا باید در خود آمادگی جدّی ایجاد کرد و سپس نیّت خالص برای انجام اعمال این ماه را داشت و در نتیجه بعد از رمضان هم مواظب باشیم که با گناه، زحمات یک ماه رمضان را از بین نبریم.
علی اکبر میرزایی(استاد حوزه و دانشگاه)